Populair kinderfruit en rozijnen waren in 2022 ernstig vervuild met bestrijdingsmiddelen. Dit blijkt uit de jaarlijkse analyse van Foodwatch naar resten van bestrijdingsmiddelen op ons voedsel, opgevraagd bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. 94% van alle metingen lieten gifresten zien, met extreem veel gifstoffen bij druiven. In één meting op druiven werd een gifcocktail van 35 bestrijdingsmiddelen aangetroffen; nooit eerder trof de NVWA zoveel gif in één druivenmeting aan. Bij verschillende supermarkten werden zwaar vervuilde druiven gevonden, waarbij vijf keer sprake was van een acuut gezondheidsrisico. Rozijnen bleken eveneens zeer vervuild; gelukkig waren er dit jaar geen acute risico’s. Foodwatch roept supermarkten en de overheid op snel maatregelen te nemen.
Top 10 kinderfruit
Net als voorgaande jaren heeft Foodwatch met een verzoek op de Wet open overheid de analyseresultaten van bestrijdingsmiddelen in 2022 opgevraagd bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Analyse van deze gegevens laat zien dat fruitsoorten die door kinderen het meest worden gegeten nog steeds zwaar vervuild zijn met landbouwgif – 94% bevatte gifresten. De top 10 vervuiling van kinderfruit wordt aangevoerd door aardbeien, druiven, sinaasappelen en mandarijnen, die gemiddeld een mix van vijf gifresten bevatten. Uit de trendanalyse van de afgelopen 11 jaar blijkt dat de vervuiling van kinderfruit toeneemt, gemiddeld met 17%. Vooral appels (+109%), peren (+71%) en bananen (+37%) laten een opgaande trend zien. De overheid stelt in 2023 ‘nagenoeg geen residuen’ op land- en tuinbouwproducten vanaf 2023. Dat streven wordt bij lange niet gehaald.
Extreem vervuilde druiven en rozijnen
In 2022 bleken druiven jaar extreem vervuild te zijn. 97% bevatte landbouwgif en bij 3% werden er residuen boven de MRL gemeten. Gemiddeld vond de NVWA 5,9 bestrijdingsmiddelen per meting, soms met grote uitschieters. Bij de Albert Heijn werd een gifcocktail van 35 bestrijdingsmiddelen gevonden – meer dan door de NVWA ooit in één druivenmeting was aangetoond. Bij twee metingen bij de Lidl werden respectievelijk 34 en 33 gifstoffen gevonden; bij de Jumbo 34 en 25 en bij de ALDI 25. Van een deel van deze gifstoffen is bekend dat ze (mogelijk) kankerverwekkend, mutageen, reproductieverstorend, hormoonverstorend of illegaal zijn. Vijfmaal was er sprake van een acuut gezondheidsrisico voor kinderen.
Dit jaar waren ook rozijnen nog steeds extreem vervuild: gemiddeld met 18,3 bestrijdingsmiddelen per meting, met een uitschieter van 30 gifsoorten bij de ALDI. Een deel van deze gifstoffen staat bekend vanwege hun risico’s voor onze gezondheid. Al jaren brengt Foodwatch aan het licht dat rozijnen veel gif bevatten, soms met acute gezondheidsrisico’s. Dit jaar blijkt dat de NVWA slechts zes tests uitgevoerd op rozijnen. Anke Bakker, campaigner bij Foodwatch: “Je verwacht dat de NVWA bij een product met verhoogd risico vaker controles inzet, maar de controle op rozijnen is juist enorm afgeschaald. Dat is niet uit te leggen”.
Wettelijke normen bieden onvoldoende bescherming
In totaal werd er op kinderfruit tien keer een acuut gezondheidsrisico voor kinderen gevonden, achtmaal bij druiven en éénmaal bij zowel perziken als sinaasappels. In 7 gevallen bleef dit ongezien door verouderde wettelijke normen, o.a. bij de Albert Heijn, Jumbo, Lidl en Plus. Weliswaar werden bij bepaalde gifstoffen gezondheidsnormen overschreden, maar niet de wettelijke normen waarop de NVWA mag handhaven. Daarmee bleven deze mogelijk gevaarlijke druiven hoogstwaarschijnlijk in de verkoop. “Het is schandalig dat het meer dan een jaar kan duren voordat aangescherpte gezondheidsnormen worden doorvertaald naar wettelijke normen. Hierdoor ligt er voor kinderen acuut giftig fruit in de supermarkt zonder dat het wordt opgemerkt door de NVWA”, aldus Anke Bakker.
Supermarkten en overheid aan zet
Kinderen hebben recht op gezond fruit, zonder gevaarlijke resten van bestrijdingsmiddelen. Zolang de wet onvoldoende bescherming biedt, roept Foodwatch supermarkten op om bovenwettelijke normen te stellen én hierop te handhaven: maximaal vijf resten per product, geen overschrijdingen van wettelijke en gezondheidsnormen, en geen gebruik van risicovolle en illegale middelen.
Ook de overheid dient haar ambities bij te stellen. Wettelijke normen moeten direct aangepast worden aan nieuwe inzichten in gezondheidsrisico’s en het gebruik van landbouwgif dient drastisch te worden verminderd. Vorig jaar presenteerde Foodwatch hiertoe het rapport ‘Locked-in pesticides’ over hoe de Europese landbouw gevangen zit in het destructieve pesticidensysteem en wat ervoor nodig is om uit deze houdgreep te komen. In het rapport wordt een exit-strategie beschreven per gewas waarmee het mogelijk is om in 2035 helemaal pesticidenvrije landbouw in de EU te realiseren. Daarvoor is drastische hervorming van Europees en nationaal landbouwbeleid nodig.
Bron: https://www.foodwatch.org
Datum: 20 december 2023
