Internet en sociale media zijn niet meer weg te denken uit de maatschappij, maar zijn deze mediums ook goed te gebruiken door personen met een visuele beperking? In het kader van Wereld Braille Dag sprak NU.nl hierover met experts.

“Sociale media zijn hot onder de doelgroep”, aldus Mirjam Boers van de Oogvereniging. “Door ingebouwde spraak- en vergrotingsopties zijn sociale media-apps als Facebook en Twitter gemakkelijk te gebruiken. Wanneer dit toch lastig is, kunnen mensen de brailleleesregel aan hun smartphone koppelen.”

Een brailleleesregel wordt op de computer, laptop, tablet of smartphone aangesloten en kan alle informatie van een beeldscherm, zoals e-mails en websites, naar braille vertalen. Op de brailleleesregel komen puntjes omhoog en vormen zo de leestekens.

Wel zijn sociale media een uitdaging omdat ze heel visueel zijn. “Als we een plaatje op Facebook delen, kan iemand die blind of slechtziend is dit vaak niet zien”, legt Laura Raimondo van het Oogfonds uit. “Sinds een tijdje heeft Facebook wel een functie waarbij foto’s worden voorgelezen.. Dan zegt het sociale medium bijvoorbeeld: ‘Er staan drie blije mensen samen in de vrije natuur’.”

Volgens Boers is de spraakfunctie van de app dan ook de meest gebruikte manier om sociale media voor slechtzienden inzichtelijk te maken. Instagram is daarentegen vrijwel volledig visueel. “Het valt of staat bij foto’s”, aldus Boers. “Al zie je nog maar iets, als je het goed kunt vergroten zal dat prima gaan. Als je niks kan zien lijkt Instagram heel lastig.”

Actueel

Blinden en slechtzienden hebben tegenwoordig sowieso meer toegang tot apparaten die in eerste instantie bedoeld waren voor mensen zonder beperking. Zo zitten op de iPhone, iPad en andere smartphones functionaliteiten zoals voorlezen door middel van spraak of inzoomen. “Bij deze functies hebben mensen die slecht zien veel baat”, aldus Raimondo..

Volgens Boers is braille als communicatiemiddel nog steeds actueel. Kinderen die blind of slechtziend zijn, leren het nog steeds. “Braille, zoals Louis Braille het ooit bedacht heeft, wordt nog steeds gebruikt voor het lezen van boeken, maar werkt tegenwoordig met bijvoorbeeld een brailleleesregel ook op de computer of telefoon.”

Tekstlabels

Ondanks dat er veel gebeurt op het gebied van digitale toegankelijkheid, kan er volgens de experts nog meer rekening met blinden en slechtzienden worden gehouden. Veel sociale media-kanalen en websites bevatten knoppen en iconen en missen daarvoor een tekstalternatief.

“De hulpmiddelen voor braille en de spraakfunctie herkennen deze afbeeldingen niet. Het zou fijn zijn als ze hieraan tekstlabels toevoegen die door de spraak- en braillesoftware wordt herkend”, aldus Boers.

Volgens Marian Oosting, communicatiespecialist bij Dedicon, geldt dit ook voor afbeeldingen. “Zorg dat een afbeelding op een website een tekstuele beschrijving krijgt; zo kan iedereen deze afbeeldingen begrijpen.” Ondanks dat er spraakfuncties en inzoommogelijkheden bestaan, blijft braille volgens Oosting onmisbaar.

Woordbeeld

“Audio heeft veel voordelen, maar je krijgt nooit een goed woordbeeld als je alleen op audio vertrouwt. Met braille leer je op een goede manier grammatica zoals wanneer je word met d of dt schrijft. Als je goed wil functioneren in de maatschappij wordt verwacht dat je goed Nederlands schrijft”, aldus Oosting.

“Wanneer mensen op jonge leeftijd al op audio zijn overgestapt en weinig met braille zijn gaan doen, schrijven ze vaak fonetisch. Als je wel hebt leren lezen en schrijven met braille, ondervang je dit vaak.”

In Nederland zijn minstens 350.000 mensen met een visuele beperking bekend, aldus Raimondo. Volgens Oosting zijn naar schatting 76.000 Nederlanders blind.

Bron: NU.nl
Datum: 3 januari 2019